افرادی که فایده‌ای برای حکومت ندارند در کلام امام علی(ع)

امیرالمومنین امام علی علیه‏‌السلام - در بخشی از نامه به مالک اشتر -:

باید میانه ‏روی در حقّ و گستراندن عدالت و عمل به آنچه که بیش از هر چیز رضایت مردم را فراهم می‌آورد، محبوبترین کارها در نزد تو باشد. زیرا نارضایی عموم مردم رضایت خواصّ را بی‏‌اثر می‏‌سازد و نارضایتی خواص، با رضایت عموم مردم، بخشوده می‏‌شود. و هیچ یک از افراد ملّت همچون طبقه خواصّ نیست؛ زیرا این طبقه در هنگام آسایش بار سنگین‌تری بر دوش حکمران هستند و در گرفتاری‏‌ها و مشکلات کمتر به او کمک می‌کنند، دادگری را ناخوش می‌‏دارند، خواسته‌ها و توقّعات بیشتری دارند. اگر به آنها چیزی داده شود، کمتر قدردانی می‌‏کنند و اگر دریغ شود دیرتر عذر می‌‏پذیرند و در پیشامدهای ناگوار روزگار ناشکیباترند. ستون دین و جامعه مسلمانان و نیروی همیشه آماده در برابر دشمنان، در حقیقت همان عموم مردم است. پس باید گرایش تو به آنان باشد.

متن حدیث: مِن کِتابهِ للأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ: ولْیَکُن أحَبَّ الاُمورِ إلَیکَ أوسَطُها فی الحَقِّ، وأعَمُّها فی العَدِل، وأجمَعُها لرِضا الرَّعِیَّةِ؛ فإنَّ سُخطَ العامَّةِ یُجحِفُ برِضا الخاصَّةِ، وإنَّ سُخطَ الخاصَّةِ یُغتَفَرُ مَع رِضا العامَّةَ. ولَیسَ أحَدٌ مِن الرَّعِیَّةِ أثقَلَ علَی الوالِی مَؤونَةً فی الرَّخاء، وأقَلَّ مَعونَةً لَهُ فی البَلاءِ، وأکرَهَ للإنصافِ، وأسألَ بالإلحافِ، وأقَلَّ شُکرا عِندَ الإعطاءِ، وأبَطأ عُذرا عِندَ المَنعِ، وأضعَفَ صَبرا عِندَ مُلِمّاتِ الدَّهرِ، مِن أهلِ الخاصَّةِ. وإنّما عِمادُ الدِّینِ وجِماعُ المُسلمینَ والعُدَّةُ للأعداءِ: العامَّةُ مِن الاُمَّةِ، فلْیَکُنْ صِغوُکَ لَهُم، ومَیلُکَ مَعهم.

"نهج‌البلاغه، نامه ۵۳"